27 oktober 2007

Bemande ruimtevaart mag futiel zijn, het is wel kunst

.
Over Kunst zullen hier nog niet veel woorden gevallen zijn. Dat komt omdat het tijdperk van de kunst eenmaal voorbij is, en een blog houdt zich bezig met dingen die er nog toe doen. En die kunstperiode heeft heus niet op deze generatie gewacht om het hoekje om te gaan. Zij eindigde ergens in de XIXde E.
Natuurlijk zijn er fantasieloze reactionairen die geloven dat alles kan blijven bestaan. Maar wat zij tegenwoordig kunst noemen, werd in rationelere tijden gemoraliseer genoemd, of weldenkendheid, of zelfs deftigheid, en die hebben het altijd zonder de categorie der schoonheid of der kwetsbaarheid kunnen stellen.
Neem nu dat spinnenweb aan het Gravensteen in Gent. Jan Hoet wist dat aan die muur te laten vastschroeven. Straatschender. Een afzichtelijk ding waarmee die man de welgemutste voorbijganger probeert te dwingen tot een relativerende glimlach. Tot de oude grijns van Hoet zelf, zinnebeeld van de irrelevantie.
Misschien woont u in Antwerpen lezer, of in Brussel, en dan maakt die spin voor u niet veel uit, maar probeer u misschien in te leven in de gewone Gentenaar die daar dagelijks op zijn tram wacht.

Worden er dan helemaal geen kunstwerken meer gemaakt? Unzeitgemäße dingen misschien, die een mens vervullen van schoonheid en huiver? Tremendum et fascinans om zo te zeggen? Jawel, maar die dingen zijn niet langer van steen of brons of verf.
Verlaat de oude vormen en gedachten! en kijk eens naar de beelden op de site van de NASA. Er is weer een shuttlevlucht bezig. En dat is televisie als je wil, maar dan toch zonder die plaasteren koppen die hun eigen baksels komen voorstellen alledag, en dat Nieuws noemen.
Aan het eerste kenmerk van kunst voldoen de beelden van NASA al: pure onwezenlijkheid. Mensen die rondzweven in balletten die op aarde niet mogelijk zijn.
Vandaag moest een ruimteballerino een log toestel bevestigen aan een stel bouten die daar ergens gereed uitstaken, misschien al jaren.
Met de hand schroefde hij enkele moeren aan, maar één wilde niet mee. “It ...takes ...considerable force” meldde hij cool aan Houston. Misschien was de schroefdraad beschadigd, was zijn gedachte. Met moeite een aantal kwartslagen, hooguit twee volledige omwentelingen, en verder ging niet meer.
Elke loodgieter zal dat probleem herkennen. Het is ook altijd op moeilijk bereikbare plaatsen dat iets vastgezet moet worden. Houston ging onderzoeken of het ding misschien niet al voldoende vastzat zoals het was. Onze man zweefde verder in een snel wisselende dag en nacht.
Ander voorbeeld: eergisteren waren ze nog onderweg naar het ruimtelaboratorium, en in hun vliegtuig Discovery hadden de astronauten een probleempje met hun laptops. Aan boord was er, zoals overal tegenwoordig, een draadloos netwerkje en dat werkte perfect. Ze hadden ook een printer en die was ook in orde. Er was al een proefbladzijde afgedrukt in WORD. Maar wat ze nodig hadden was een PDF-document, en dat wilde er niet uitkomen. Houston haalde er de print-manager bij, want zo’n man bestaat daar.
Die dacht lang na, stelde een aantal ingrepen voor die niet werkten, en tenslotte kwam hij op een verlossende gedachte, die ik eerlijk gezegd zelf al had willen doorbellen: shut down and reboot the system.
Het werkte allemaal als een fluitje van een cent.
Hallelujah, toch nog eigentijdse kunst.
.

11 opmerkingen:

Anoniem zei

er bestaat geen kunst na de negentiende eeuw is wel een bijzonder reactionaire gedachte.
Die noteer ik .

Unknown zei

Persoonlijk ben ik nog niet getroffen geweest dor het moeten aanschouwen van het "Spinnenweb" aan het Gravensteen en met enig optimisme ga ik er van uit dat deze kelk aan mij moge voorbij gaan.

Nu ja, het gaat hier in dit artikel over kunst in het algemeen en Gentse toestanden krijgen hier bijzondere aandacht. Vandaar dat ik dacht even te mogen reageren daar ik regelmatig in Gent kom met de bedoeling voorstellingen bij te wonen die onder de noemer "kunst" zouden dienen te vallen en waarvoor men toch een behoorlijk bedrag dient neer te leggen om er toegang tot te krijgen.

Hier heb ik het over de opera. Meer bepaald de Vlaamse Opera.

Een man met name Ivo van Hove, presteert het sedert vorig jaar om de "Ring" van Wagner in een zulkdanig scenario te gieten dat die "Ring" niet meer als kunst wordt beschouwd maar als een alledaags fenomeen waarin idioten de hoofdrol spelen.

Dat malloten tegenwoordig de scenario's mogen schrijven voor toneel en opera, tot daar toe. Erger vind ik dat recensenten die deze malloten de hemel in prijzen als authoriteiten worden beschouwd door de media.

Anoniem zei

Hegel zei al tegen Goethe dat kunst
eigenlijk niet meer nodig was , geen toekomst meer had. De Geest zou zich volgens hem volledig realiseren in de filosofie. Zelden is er zo gelachen. Maar het is een oude gewoonte om te beweren dat iets niet meer bestaat..godsdienst,gezelligheid,caféleven,sport....allemaal dood.
Mag ik lachen , of is de lach ook al dood?

Anoniem zei

@Marc vanfraechem

zelf Gentenaar heb ik niet veel last van die spin aan 't gravensteen . Meer met de vele monumenten die de oorlog of het koloniaal verleden herdenken...Het is maar wie je bent , en hoe je het bekijkt.

Gilbert Roegiers

Marc Vanfraechem zei

@anoniem: ik heb niet gezegd dat er niets kunstigs meer wordt geproduceerd vandaag, ik meen zelfs het omgekeerde te hebben gezegd, maar de kunstperiode is wel voorbij, en wat wij nu aanschouwen mag soms best mooi zijn, maar het heeft uiterst zelden nog te maken met het mysterium tremendum et fascinans.
Ik heb Hegel enkel via zijn student Heine gelezen (en dus occasioneel en uiterst fragmentair), maar ik meen toch dat zijn gedachte niet helemaal belachelijk kan zijn geweest.

Anoniem zei

@marc vanfraechem


Mysterium tremendum et fascinans ,
de uitdrukking komt van R.Otto ,is voor de mystieke ervaring bedoeld , niet voor de artistieke. Hoewel er raakpunten zijn , moet men die twee gebieden toch niet met elkaar verwarren. De meeste prachtige stillevens uit de Hollandse Gouden Eeuw appeleren helemaal niet aan wat Otto voor heeft. Men zou kunnen zeggen dat de categorie van het sublieme daar
zekere verwantschap mee vertoont ,maar klopt ook niet helemaal. Behalve het sublieme zijn er ook nog categorieën als het schone , bevallige en lelijke.
Kunst is veelvormig en moet in elke tijd anders omschreven worden....

Anoniem zei

In dit verband misschien even Kant citeren , in Engelse vertaling , gezien die toegankelijker is :
Two things fill my mind with everincreasing wonder and awe , the more often and the more intensily the reflectio dwells on them : the starry heavens above me and the moral law within me .
Hier heeft Otto zijn inspiratie opgedaan voor tremendum et fascinans....maar Kant bedoelde hier niet de kunst mee....het is zijn besluit voor de zuivere rede....die hier op haar grenzen stuit....dus de NASA-foto's passen hier wel in , joewel in de mystiek de eigenlijke afgrond zich in het diepte van het bewustzijn bevindt , en niet in de ruimte....

Marc Vanfraechem zei

@anonieme: Een uitdrukking kan ook buiten haar eerste context wel waarde hebben. Zeker als het een sterke uitdrukking is.
Wat ik wilde zeggen is dat zoiets als dat spinnenweb aan het Gravensteen (stuntelig, afzichtelijk en kleuterachtig: een vorm van officieel gezegende straatschenderij) gesacraliseerd werd door er het etiket 'kunst' op te plakken.
Maar dat etiket kan tegenwoordig op alles en gelijk wat geplakt worden: het volstaat dat een onbetekenende kikker als die Hoet zegt dat iets "kunst" is, en de kous is af.
Dat beledigende ding moet weg van het Veerleplein, en daarmee uit.
Dat wilde ik zeggen.

Anoniem zei

Beledigend ? Ik vind die spin nu juist leuk....elk zijn meug toch ?

winna*

Marc Vanfraechem zei

@winna*: elk zijn meug, zeker, en ik vond dat web ook eventjes grappig, voor de duur van de tentoonstelling van Over the Edges, zeven jaar terug.
Maar een flauwe mop waar maar geen eind aan wil komen is toch niet mijn meug. En de openbare ruimte is niet de speeltuin van het stadsbestuur.
Maar, dit gezegd: ik wens u nog veel plezier met dit eigentijdse kunstwerk ;-)

Anoniem zei

"Ik hoop dat ik stoor." (Jan G Elburg, dichter en beeldend kunstenaar)

Jean Chapeau en zijn Webmakers zijn zo betekenisloos dat ze niet in staat zijn tot iets dat kan storen. Storend waren de woonstulpen die vroeger aan het Gravensteen kleefden, ze werden dan ook samen met de bewoners ervan verwijderd. Maar de ware belediging is natuurlijk het helaas nog steeds overeind staande Gravensteen zelf, het ultieme symbool van alles wat niet deugt en dus bron van inkomsten zonder weerga.

Wanneer in een betoog schoonheid en kunst met elkaar in verband worden gebracht, wordt over het behang gepalaverd om over de muren te kunnen zwijgen. Kunst is het slopen van muren, ook de Berlijnse en die van geluid, en tegelijk het bouwen van wat nog niet is benoemd en daarom als nutteloos of storend wordt ervaren. Zei niet de grote bewonderaar van schoonheid, Oscar Wilde: "All art is quite useless."

http://victacausa.blogspot.com/victacausa.blogspot.com5edf7b715d0afaa3d68201fa2d94715a304487db.html